Ateistin Kutsal Kitabı

Düşünüyorum, o halde ateist miyim?

Aforizma ne işe yarar? Barış Bıçakçı, Sinek Isırıklarının Müellifi'nde şöyle dedirtir kahramanına: "Aforizma... Hani şu kahvaltıda ekmeğin üzerine sürdüğümüz beyaz ve kıvamlı şey. Sizi beslemez ama tok tutar." Tok olmak herkesin ihtiyacı olduğundan, son senelerde oldukça farklı aforizma kitapları yayımlandı, bunlardan bazıları oldukça ünlendi ve çok sattı. Bazı kitaplar farklı konu başlıkları altında toplanmış aforizmaları içerirken, bazıları ise belli konular üstüne yoğunlaşmıştı. Hatta aforizmalar o denli sevildi ki son yıllarda yayımlanan bazı romanlar, kurgudan, dilden ve edebiyattan öte, aforizmalarla doluydu! Kendi adıma, aforizmalarla dolu bir roman okumaktansa bir araya toplanmış aforizmaları okumayı tercih edeceğimi söyleyebilirim.

Notos Kitap'ın bu ay yayımladığı Ateistin Kutsal Kitabı, adından da anlaşılacağı üzerine "Tanrı'nın yokluğu" üzerine söylenmiş aforizmalardan oluşuyor. Tanrı'nın olmadığına dair birçok düşünürden, sanatçıdan alıntılar yapıyor. Derleyen Joan Konner, kitabın başındaki notunda, alıntıların büyük bir çoğunluğunun kurmaca kitaplardan alındığını, bu nedenle yazarların bu düşüncelere katılmak gibi bir zorunluluğu olmadığını belirtmiş. Simpson çizgi dizisinden Homer Simpson'ın, "Tanrı dinsizleri korusun." demesinin, dizi senaristlerini bağlayamayacağı gibi. Bu nottan da anlaşılacağı üzre, ateistler düşüncelerinden dolayı tüm dünyada sık sık taciz edilmekteler.

Kitapta toplam 32 konu başlığı var. Bu başlıklar Yaratılış'tan Vahiyler'e, Kadınların Kitabı'ndan Cennet'e kadar uzanıyor. Başlığa ait aforizmalar oldukça düzenli bir şekilde sınıfılandırılmış, ayrıca dipnotlardaki özen de dikkat çekici. Okurken merak edebileceğiniz her nokta dipnotlarla aydınlatılmış. Sonda ise oldukça detaylı bir adlar dizini yer almakta. Kitabın en beğendiğim bölümü ise 9 yazara, düşünüre özel, kitaplar adında bölümler ayrılması olmuş. Örneğin Friedrich Kitabı'ndan, Nietzsche'nin "Tanrı öldü"den başka şöyle bir sözünü okuyabilirsiniz: "Stendhal, tam da benim yapmam gereken en iyi ateist şakasını yaparak bu fırsatı elimden aldı: 'Tanrı'nın tek kusuru, var olmamasıdır.'" Woody Kitabı'nı, bir Woody Allen filmi izlercesine keyifle ve gülümseyerek okuyabilir, "Şey evet, birinin bizi gözlediğine inanıyorum. Ne yazık ki hükümet oluyor bu." aforizmasını manidar bir biçimde onaylayabilirsiniz. Yine kitapta Napoleon Bonaparte'ın "Din, yoksulların zenginleri öldürmelerini önler." cümlesiyle bu ünlü tarihi kişilik hakkında bildiklerinizi bir daha gözden geçirebilirsiniz. Charlie Chaplin'in "İsa'yı ben oynamak istiyorum. Mantıklı bir tercih olurum. Ona benziyorum. Yahudiyim. Ve komedyenim. Üstelik ateistim, bu yüzden karakteri nesnel bir biçimde canlandırabilirim. Başka kim oynayabilir?" dediğini okuduğunuzda, ülkemizde bu denli cesur oyuncular var mı, merak edebilirsiniz.

Türkiye'de son yıllarda ilginç bir biçimde ateizmle ilgili yayımlanan kitaplar artıyor. Her ne kadar dünyanın muhafazakârlaşmaya doğru tersine bir değişim içinde olduğunu bilsek de, kitaptaki aforizmalarda özellikle bahsedilen şey, düşünen insanın gerçeği bulacağı!

Ülkemizde zorunlu din dersinden tutun da, nüfus kâğıtlarından bir türlü silinemeyen din hanesine kadar, ateist olana yaşamı zorlaştıracak bir sürü uygulama var. Yine de yayımlanan ve çokça okunan bu kitaplardan anlıyoruz ki, sürekli duyduğumuz "bu ülkenin % 99'u Müslüman" cümlesi doğru olmayabilir. Ateizmin Kutsal Kitabı, lise çağlarında ateizmin adını bilmese de Tanrı'nın varlığını sorgulamaya başlayan ama çocukken okuldan ve aileden aldığı dini bilgiler nedeniyle suçluluk duyan gençler için çok değerli bir hediye olabilir. Böyle kitaplar hediye etmeli, etmeli ki suçluluk duygularından arınıp "benim gibi ne çok insan varmış" desinler.

Son sözü yine kitaptan bir aforizmayla söylemek gerekirse, Havelock Ellis'in dediği gibi: "Çağdaş dünyanın bütün dinsel sorunlarının kaynağı, Kudüs'te bir akıl hastanesinin bulunmayışıdır." Ne dersiniz?

Banu Yıldıran Genç

Ateistin Kutsal Kitabı

Notos Kitap

Ocak 2012, 164 s.

 *Bu yazı Akşam Kitap'ta 13 Ocak 2012 tarihinde yayımlanmıştır.